Επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης ανασφάλιστων υπερηλίκων. Καθυστερήσεις και διαδικασία που πλήττουν την αξιοπρέπεια του διοικουμένου.

Σύμφωνα με το άρθρο 93 του Νόμου 4387/2016:
«1. Στους ανασφάλιστους υπερήλικες και σε αυτούς που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, καταβάλλεται από τον ΟΓΑ(πλέον ΟΠΕΚΑ), επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφαλίστων Υπερηλίκων, εφόσον πληρούν τις εξής προϋποθέσεις:
α. Έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους.
β. Δεν λαμβάνουν ή δεν δικαιούνται να λάβουν σύνταξη από το εξωτερικό ή οποιαδήποτε ασφαλιστική ή προνοιακή παροχή από την Ελλάδα, μεγαλύτερη από το κατωτέρω στην παράγραφο 3 πλήρες ποσό του επιδόματος.
Σε περίπτωση που η κατά τα ανωτέρω σύνταξη ή παροχή από δημόσιο φορέα που λαμβάνουν είναι μικρότερη από το επίδομα, δικαιούνται το ποσό της διαφοράς που προκύπτει μετά την αφαίρεση του ποσού της σύνταξης ή παροχής που λαμβάνουν από το επίδομα. Αν το ποσό που προκύπτει είναι μικρότερο από είκοσι (20) ευρώ δεν καταβάλλεται το επίδομα.
γ. Διαμένουν μόνιμα και νόμιμα στην Ελλάδα δεκαπέντε (15) συνεχόμενα έτη πριν από την υποβολή της αίτησης για τη λήψη του επιδόματος ή δεκαπέντε (15) έτη μεταξύ του 17ου και του 67ου έτους της ηλικίας τους, εκ των οποίων τα δέκα (10) συνεχόμενα πριν από την υποβολή της αίτησης και εξακολουθούν να διαμένουν στην Ελλάδα και μετά τη λήψη της παροχής.
δ. Το ποσό του επιδόματος καταβάλλεται πλήρες ή, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην περίπτωση β` της παρ. 1 για όσους πληρούν αθροιστικά τα ανωτέρω κριτήρια και έχουν συμπληρώσει στη χώρα τουλάχιστον τριάντα πέντε (35) πλήρη έτη διαμονής και μειώνεται κατά 1/35 για κάθε ένα (1) έτος που υπολείπεται των τριάντα πέντε (35) ετών διαμονής στη χώρα.
ε. Το συνολικό ετήσιο ατομικό φορολογητέο εισόδημά τους, καθώς και το απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημά τους δεν υπερβαίνει το ποσό των τεσσάρων χιλιάδων τριακοσίων είκοσι (4.320) ευρώ ή, στη περίπτωση εγγάμων, το συνολικό ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο εισόδημα, καθώς και το απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των οκτώ χιλιάδων εξακοσίων σαράντα (8.640) ευρώ.»
Από την ανωτέρω διάταξη προκύπτει ότι η πολιτεία έχει αποφασίσει να συνδράμει οικονομικά τους ανασφάλιστους και άπορους υπερήλικες, που αδυνατούν να δικαιωθούν συνταξιοδοτικής παροχής και στερούνται εισοδήματος, που μπορεί να καλύψει τις βασικές βιοτικές τους ανάγκες. Σκοπός του νομοθετήματος είναι όχι μόνο η έμπρακτη δήλωση αλληλεγγύης προς τους οικονομικά ασθενέστερους υπερηλίκους, αλλά και η απόδοση δικαιοσύνης σε όσους εργάστηκαν ανασφάλιστοι με συνέπεια να βρεθούν σε ευαίσθητη ηλικία χωρίς κανέναν οικονομικό πόρο.

ΑΝΑΙΤΙΟΛΟΓΗΤΕΣ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΒΟΛΗΣ
Η αλληλεγγύη, όμως, δεν εκφράζεται εμπράκτως απλά με την θέσπιση ενός σύγχρονου και δίκαιου νομοθετήματος, αλλά με την πιστή και τάχιστη εφαρμογής του. Τι συμβαίνει, όμως, στην προκείμενη περίπτωση; Πότε ουσιαστικά καταβάλλεται το επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης ανασφαλίστων υπερηλίκων στους ενδιαφερομένους;
Η κατάσταση στις τάξεις του τμήματος διαχείρισης των αιτήσεων για χορήγηση των σχετικών επιδομάτων χειροτερεύει διαρκώς τα τελευταία έτη. Οι αιτήσεις δεν εξετάζονται, ούτε καν στο πλαίσιο προελέγχου, αν δεν περάσουν 12 – 18 άπρακτοι μήνες. Η διαδικασία, δε, είναι οργανωμένη κατά πλημμελέστατο τρόπο, ώστε να σκέφτεται κανείς πως η πρόθεση της πολιτείας είναι να δυσχεραίνει την καταβολή των επιδομάτων και να καθυστερεί όσο το δυνατόν περισσότερο την καταβολή τους.

ΠΛΗΜΜΕΛΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΟΥ ΠΛΗΤΤΕΙ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ ΤΩΝ ΑΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΣΦΑΛΙΣΤΩΝ ΥΠΕΡΗΛΙΚΩΝ
Δεν χωρεί συζήτηση σχετικά με την ανάγκη εξάντλησης κάθε πρόσφορου ελεγκτικού μέσου για την απόρριψη αιτήσεων, που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις του Νόμου, πλην όμως η διαδικασία διεκπεραίωσης των σχετικών αιτημάτων καθυστερεί αδικαιολόγητα, με το χρόνο αναμονής, μάλιστα, να αυξάνεται διαρκώς. Η ανάγκη εξονυχιστικού ελέγχου για τη διασφάλιση του δημοσίου χρήματος δεν μπορεί να λειτουργεί ως δικαιολογία για την κατάλυση βασικών αρχών του διοικητικού δικαίου.
Οι καθυστερήσεις δεν οφείλονται πάντοτε στην υπηρεσία του ΟΠΕΚΑ, αφού σε ορισμένες περιπτώσεις εκκρεμούν απαντήσεις από τον ΕΦΚΑ σχετικά με τη συνδρομή προϋποθέσεων χορήγησης συνταξιοδοτικής παροχής, που μόνη αποκλείει σε πολλές περιπτώσεις την χορήγηση του επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Ωστόσο, μπορούν να σημειωθούν οι εξής καταφανείς πλημμέλειες κατά τη διαχείριση των αιτημάτων:
1) Οι αιτήσεις για τη χορήγηση επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφαλίστων Υπερηλίκων κατατίθενται υποχρεωτικά στα κατά τόπους αρμόδια Κέντρα Κοινότητας του εκάστοτε Δήμου της κατοικίας του αιτούντος. Όμως, οι αιτήσεις διεκπεραιώνονται από την υπηρεσία του ΟΠΕΚΑ, που εδρεύει στην οδό Πατησίων 30 στην Αθήνα, με αποτέλεσμα οι αιτήσεις να διαβιβάζονται πάντοτε από τα Κέντρα Κοινότητας, με τη διαβίβαση αυτή να καθυστερεί για μήνες λόγω φόρτου εργασιών του εκάστοτε Δήμου.
2) Δεν προβλέπεται διαδικασία Προελέγχου δικαιολογητικών, τη στιγμή μάλιστα, που η διεκπεραίωση είναι εκ των προτέρων γνωστό ότι καθυστερεί για περισσότερους από 12-18 μήνες. Ο φάκελος της κάθε υπόθεσης εξετάζεται για πρώτη φορά μετά από τόσους πολλούς μήνες, ώστε η αναζήτηση ελλειπόντων δικαιολογητικών να καθίσταται ιδιαιτέρως επαχθής για τον ανασφάλιστο αιτούντα.
3) Η αλληλογραφία μεταξύ της υπηρεσίας του ΟΠΕΚΑ και του ανασφαλίστου αιτούντα είναι ταχυδρομική, με αποτέλεσμα να προκύπτουν σοβαρές δυσκολίες επικοινωνίας. Υπενθυμίζουμε ότι οι αιτούντες είναι άποροι, συχνά δεν έχουν σταθερή κατοικία και η απώλεια της αλληλογραφίας τους δεν είναι σπάνια.
4) Η αναζήτηση ελλειπόντων δικαιολογητικών δεν είναι απλά συνήθης, αλλά επαναλαμβάνεται σε κάθε υποβληθείσα αίτηση, διότι από την κατάθεση της αίτησης μέχρι τον πρώτο έλεγχό της, δηλαδή 12-18 μήνες μετά, παρουσιάζεται πάντοτε η ανάγκη να επικαιροποιηθούν τα φορολογικά δεδομένα των αιτούντων, αφού έχουν ήδη υποβληθεί νέες φορολογικές δηλώσεις. Η υπηρεσία, όμως, δεν ενημερώνει εξ’ αρχής τους αιτούντες, ώστε να αποστείλουν προ της ειδοποίησής τους τα νέα φορολογικά τους δεδομένα αμέσως μόλις είναι διαθέσιμα. Το αποτέλεσμα είναι να λαμβάνουν χώρα περιττές αλληλογραφίες, που καθυστερούν ιδιαιτέρως τη διαδικασία.
5) Η παραλαβή ελλειπόντων δικαιολογητικών σχετικά με φακέλους, που έχουν ήδη ελεγχθεί δεν προτεραιοποιείται από την υπηρεσία. Φάκελος, που έχει ήδη ελεγχθεί τίθεται σε καθεστώς αναμονής, έως ότου πρωτοκολληθούν τα ελλείποντα δικαιολογητικά, τα οποία πρωτοκολλούνται με καθυστέρηση και εξετάζονται με ακόμη μεγαλύτερη. Δηλαδή, ακόμη και για έλλειψη ενός εκκαθαριστικού σημειώματος, ο ενδιαφερόμενος μπορεί να περιμένει ακόμη και 8 μήνες επιπλέον.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Οι ανασφάλιστοι υπερήλικες ταλαιπωρούνται από σοβαρές καθυστερήσεις στην διεκπεραίωση των αιτημάτων τους για τη χορήγηση επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Η διαδικασία διαχείρισης και διεκπεραίωσης των αιτημάτων θα έπρεπε να επικαιροποιείται, να εκσυγχρονίζεται και να ενισχύεται από την Πολιτεία, με στόχο το σεβασμό της αξιοπρέπειας ταλαιπωρημένων και απόρων ανθρώπων, που βρίσκονται σε αδιέξοδο. Η υπηρεσία, όμως, του ΟΠΕΚΑ δυσλειτουργεί και ουδείς ενδιαφέρεται να προβεί σε ενέργειες για την αποκατάσταση μίας εδραιωμένης αδικίας σε βάρος των απόρων και ανασφαλίστων υπερηλίκων. Η χορήγηση επιδόματος με καθυστέρηση δύο, τριών και τεσσάρων ετών, βαρύνει τους ανασφαλίστους αυτής της χώρας, πλήττει την αξιοπρέπειά τους και αποτελεί εμπαιγμό τους. Στην τρωθείσααξιοπρέπεια των ανασφαλίστων υπερηλίκων αυτής της χώρας, (δηλαδή των πιο αδύναμων μελών της κοινωνίας), αντικατοπτρίζεται η ανεπάρκεια του Κοινωνικού Κράτους και η κατάλυση θεμελιωδών αρχών του.
Ποιος μπορεί να μιλά για χρηστή διοίκηση, για διαφάνεια και για κοινωνικό κράτος, όταν άποροι και ανασφάλιστοι υπερήλικες δεν προλαβαίνουν να νιώσουν την αλληλεγγύη, που έχουμε αποφασίσει ως κοινωνία να τους χαρίσουμε;