Ενιαίες προϋποθέσεις για επικουρικές συντάξεις

Με το Νόμο 5078/2023 επιχειρείται η εφαρμογή ενιαίων προϋποθέσεων συνταξιοδότησης από τον ηλεκτρονικό Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης, ήτοι το φορέα, στον οποίο έχουν ενταχθεί πλέον τα πρώην ταμεία επικουρικής ασφάλισης. Σύμφωνα με το άρθρο 116 του Νόμου 5078/2023 προβλέπεται ότι:

«Άρθρο 116

 Ενοποίηση της απονομής επικουρικών συντάξεων - Προσθήκη άρθρου 96Α στον ν. 4387/2016

1. Μετά το άρθρο 96 του ν. 4387/2016 (Α’ 85) προστίθεται νέο άρθρο 96 Α ως εξής:

 «Άρθρο 96Α

 Ενοποίηση προϋποθέσεων απονομής επικουρικής σύνταξης

1. Οι ασφαλισμένοι του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ) δικαιούνται μηνιαία επικουρική σύνταξη γήρατος, εφόσον έχουν συμπληρώσει τουλάχιστον δεκαπέντε (15) έτη ή τέσσερις χιλιάδες πεντακόσιες (4.500) ημέρες ασφάλισης και συνταξιοδοτηθούν για την αυτή αιτία από τον Κλάδο Κύριας Ασφάλισης και Λοιπών Παροχών του e-ΕΦΚΑ.
2. Οι ασφαλισμένοι του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ) δικαιούνται μηνιαία επικουρική σύνταξη λόγω αναπηρίας, εφόσον έχουν πραγματοποιήσει και στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης για τη συνταξιοδότησή τους λόγω αναπηρίας, και για όσο χρονικό διάστημα συνταξιοδοτούνται για την αυτή αιτία από τον Κλάδο Κύριας Ασφάλισης και Λοιπών Παροχών του e-ΕΦΚΑ.
3. Οι δικαιούχοι κύριας σύνταξης λόγω θανάτου ασφαλισμένου ή συνταξιούχου δικαιούνται μηνιαία επικουρική σύνταξη λόγω θανάτου από τον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ, εφόσον ο θανών συνταξιούχος ή ασφαλισμένος έχει πραγματοποιήσει και στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης για τη συνταξιοδότησή του εξ ιδίου δικαιώματος ή ανικανότητας και για όσο χρονικό διάστημα συνταξιοδοτούνται για την αυτή αιτία από τον κλάδο κύριας ασφάλισης και λοιπών παροχών του e-ΕΦΚΑ.
4. Η προϋπόθεση συμπλήρωσης δεκαπέντε (15) ετών της παρ. 1 δεν ισχύει για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα σε κύρια σύνταξη με τη συμπλήρωση χρόνου ασφάλισης μικρότερου των δεκαπέντε (15) ετών, και ιδίως για τους συνταξιούχους:

 (α) του άρθρου 1 του ν. 91/1943 (Α’ 129), περί χορηγίας δημάρχων,

 (β) της παρ. 1 του άρθρου 33 του ν. 4541/1966 (Α’ 176), περί υπαγωγής στο Ταμείο Ασφαλίσεως Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων,

 (γ) της παρ. 1 του άρθρου 1 του ν. 293/1976 (Α’ 82), περί χορηγίας δημάρχων,

 (δ) του ν. 612/1977 (Α’ 164) και των νόμων που παραπέμπουν σε αυτόν,

 (ε) των παρ. 1 και 4 του άρθρου 9 του ν. 2703/1999 (Α’ 72), περί συνταξιοδότησης αιρετών νομαρχών,

 (στ) που συνταξιοδοτήθηκαν με κάθε άλλη γενική ή ειδική διάταξη, η οποία προέβλεπε χορήγηση κύριας σύνταξης με λιγότερα από δεκαπέντε έτη ασφάλισης.»

Η συγκεκριμένη διάταξη χρήζει ερμηνείας. Από την αιτιολογική έκθεση του Νόμου 5078/2023 προκύπτει η πρόθεση του Νομοθέτη να απλοποιήσει τις προϋποθέσεις θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος για λήψη επικουρικής σύνταξης. Αισιόδοξη για τους ασφαλισμένους ερμηνεία οδηγεί στο συμπέρασμα ότι δικαιούχος κύριας σύνταξης μπορεί να λάβει και την επικουρική σύνταξή του, εφόσον έχει συμπληρώσει 4.500 ημέρεςεπικούρικής ασφάλισης. Η διατύπωση, ωστόσο, αφήνει χώρο παρερμηνείας της διάταξης. Διότι το δικαίωμα επικουρικής σύνταξης θεμελιώνεται με 4500 ημέρες ασφάλισης, υπό την προϋπόθεση ότι για την ίδια αιτία θεμελιώνεται και η κύρια σύνταξη. Ας ελπίσουμε ότι η διατύπωση δεν θα στερήσει συνταξιοδοτικά δικαιώματα από υποψηφίους συνταξιούχους, που αναμένουν την έκδοση της επικουρικής τους σύνταξης.

Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι η ανωτέρω ευνοϊκή διάταξη θα εφαρμοσθεί όπως ως ευμενέστερη διάταξη και σε εκκρεμείς υποθέσεις, είτε εκκρεμούν στην υπηρεσία, είτε εκκρεμούν στα Διοικητικά Δικαστήρια. Σε διαφορετική περίπτωση η αναδρομική ισχύς ευμενέστερου Νόμου στις εκκρεμείς υποθέσεις θα χρειασθεί να διεκδικηθεί δικαστικώς, για να διασφαλισθεί η εφαρμογή της γενικής αρχής της χρηστής διοικήσεως.